Gród

Grody w Polsce zaczęto budować w epoce brązu, wczesnego żelaza (kultura łużycka) oraz we wczesnym średniowieczu. Gród początkowo był centrum plemiennym i ośrodkiem kultu pogańskiego. Później ważną rolę odgrywały funkcje obronne – grody budowano w trudno dostępnych rozwidleniach rzek, wzniesieniach, cyplach.  Wznoszono umocnienia w postaci fos, wałów ziemnych, drewniano-ziemnych czy kamiennych, palisad. Gród miał zapewniać bezpieczeństwo  mieszkańcom okolic i ich dobytkowi. W przypadku nadejścia niebezpieczeństwa  ludność okoliczna uciekała razem ze zwierzętami hodowlanymi do grodu. Tam chroniły ich umocnienia oraz można było zorganizować ochronę.

Obecność grodu symbolizowało władzę króla (księcia) na danym terytorium. Często budowano je przy granicy w celu jej obrony. Tak było w przypadku grodów pod Mrozami, pod Podnieśniem, pod Liwem czy pod Wyłazami. Niektóre grody stawały się zalążkami przyszłych miast.

Ledwo widoczne pozostałości po grodzie pod Wyłazami. Ziemia z wałów została użyta w latach 30. XX w. do budowy drogi Wyłazy-Chodów. Gród pierwotnie w połowie obwodu otaczały brzegi rzeki przy ujściu Muchawki do Liwca- wskazuje na to rzeźba terenu ukazująca meandry. Najstarsze ślady mieszkańców grodziska datowane na VIII wiek. W czasach wspólnoty opolnej gród pełnił rolę czoła opolnego, więcej Pradzieje okolic Zaliwia.

Bardzo dobrze zachowane pozostałości grodu niedaleko Liwa. Gród miał wymiary 250 na 200 metrów. W XIII wieku gród przestał funkcjonować, jego rolę przejęła osada zbudowana 3 km na północ w miejscowości Liw. Miejscowość położoną bezpośrednio przy grodzisku nazwano Grodziskiem.